|
Хабарҳо -
Тарбия
|
|
Қатлу куштори равшанфикрону зиёиёни кишвар дар солҳои ҷанги шаҳрвандӣ ва баъди ба имзо расидани Созишномаи истиқрори сулҳ ва ризояти миллӣ низ барои Ҳизби мамнӯи наҳзати исломӣ ба як амри маъмулӣ табдил ёфта буд. Бо супориши кишварҳои маълум дар ин муддат шахсиятҳои бузурге ба монанди Муҳиддин Олимпур ва даҳҳо тани дигар, ки ҳамчун зиёиёни воқеӣ дар ҷомеа шинохта мешуданду монеи низоъҳои дохилӣ буданд, нобуд карда шуданд.
Рӯзноманигор Муҳиддин Олимпур дар муковиматҳои дохилии ҷумҳурӣ, ки аз ягон гурӯҳи сиёсӣ пуштибонӣ намекард, аммо натавонист аз рӯйхати сиёҳи душманони миллат дур бимонад. Ба ҷони ӯ санаи 12-уми декабри соли 1995 сӯиқасд анҷом дода шуд. Баъдтар чанд нафар аз шаҳрвандони Тоҷикистон ба иттиҳоми даст доштан дар қатли ин хабарнигор муҳокима ва зиндонӣ шуданд. Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2003 Адҳам Тоиров ва Назрибек Давлатовро ба қатли Муҳиддин Олимпур гунаҳкор дониста, аз озодӣ маҳрум кард. Вобаста ба ҳамин ҷиноят соли 2007 шаҳрванди дигари Тоҷикистон Аслам Усмонов ба муҳлати 15 сол аз озодӣ маҳрум шуд. Насрулло Шарифов баъди куштори Олимпур ба Русия фирор кард. Мақомоти ҳифзи ҳуқуқи Русия ӯро дар шаҳри Санкт - Петербург барои ҷинояти сангине ба муҳлати 7 сол ҳабс намуданд. Сипас, мувофиқи дархости Прокуратураи генералии Тоҷикистон Насрулло Шарифов ба мақомоти дахлдори ҷумҳурӣ супорида шуда, равонаи зиндон гардид. Тибқи нишондоди шоҳидон супориши куштани Олимпурро яке аз фармондеҳони саҳроии дастаҳои ҷангии Ҳизби мамнӯи наҳзати исломӣ Нозим Юсуфов бо тахаллуси «Эшони Нозим» дода будааст.
Қотилон, ки аз фарҳангу сиёсат, адабиёту маънавиёт фарсахҳо дур буданд, хунсардона даст ба кор шуданд. Тавре маълум гардид, бо супориши Ҳизби мамнӯи наҳзати исломӣ гурӯҳи ҷиноятпеша бо автомашина ба назди хонаи Муҳиддин Олимпур омада, ба таври маҷбурӣ ӯро дохили автомобил намуданд. Хунхорони наҳзатӣ мошинро то назди Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ронда, ӯро аз мошин пиёда намуданд. Насрулло Шарипов, ки фармони марги ӯро гирифта буд, аз пушт ба ин абармард ду тир холӣ кард. Тани Олимпур ба замин афтод. Дигар бе ҳаракат рӯ ба замин хоб буд. Ҷинояткорон ба хотири пӯшонидани ҷинояти худ тани беҷони Муҳиддини Олимпурро ба лаби дарё партофта, аз онҷо ғайб заданд. Субҳи дигар ҷасади ин журналисти машҳурро дар лаби дарёи шаҳраки донишҷӯёни Донишгоҳи миллии Тоҷикистон пайдо карданд.
Муҳиддин Олимпурро аксарият пеш аз ҳама ҳамчун аккос мешиносанд. Лоиқ Шералӣ гуфта буд: «Олимпур ба ҷаҳон ба чашми дил менигарист. Бо чашми сар ва дурбин аз он акс мебардошт». Ӯ давоми фаъолияти эҷодияш акси садҳо инсонҳои некном ва фарҳангии дунёи илму адабро бардоштаву дар як муддати кӯтоҳ ба унвони беҳтарин аккос муаррифӣ шуд.
Дар солҳои гуногун дар нашрияҳои «Комсомоли Тоҷикистон», «Адабиёт ва санъат», ҳамзамон ба ҳайси тарҷумон дар Афғонистон, мудири бахш дар оҷонси давлатии иттилоотии АМИТ «Ховар» ва сар аз соли 1990 то замони кушта шудан ба ҳайси мудири бахши душанбегии радиои Би-би-си (ВВС) фаъолият кардааст. Муаллифи силсилаи барномаҳои радиоиву телевизионӣ ва ду китоб, аз ҷумла «Мехоҳам акос бошам» ва барандаи Ҷоизаи Иттиҳоди журналистони Тоҷикистон ба номи Лоҳутӣ буд. Ӯро мубаллиғ ва посдорандаи фарҳанги тоҷик, рассом, аккос, публитсист ва журналисти ғуррамарг ном мебаранд.
Дар замони ҷанги шаҳрвандӣ Муҳиддини Олимпур аз вазъи нобасомони дохилӣ акс мебардошт. Аксҳояш симои ӯро ҳам нависанда, ҳам публитсист ва ҳам журналист муаррифӣ мекарданд. Барои ояндагон, барои он ки мардум аксҳоро бинанду худ қазоват кунанд ва дар пеши таърих ба гунаҳкорон нафрат фиристанд, тасвирҳои гуногун мекард. Тасвирҳои холис, бетараф, озод ва бозгӯкунандаи ҳолати ҳамон давр. Ҳамин диди нав боис гашт, ки Олимпур бо садҳо тани дигар аз дасти ифротиҳо ба қатл расонида шаванд.
Дар осори Муҳиддин Олимпур васфи дӯстиву рафоқат бо намояндагони илму адаб, арзишҳои башарӣ, муқаддасоти инсонӣ ва арҷгузорию посдории фарҳанги миллӣ мақоми хос дошт. Дар эҷоди публитсистии ӯ мавзӯи дӯстӣ яке аз мавзӯъҳои аввалиндараҷа буда, мавқеи марказии онро ишғол мекард. Олимпур ба инсоният бо чашми дӯстӣ назар карда, башариятро ба худ дӯст мешуморид. Барои гурӯҳҳое тараннуми дӯстӣ хуш намеомад. Аз ин рӯ, Ҳизби мамнӯи наҳзати исломӣ танҳо бо мақсади расидан ба манфиатҳои гурӯҳӣ аҳли зиёии худро саросар ба қатл расонду кишвари тоза ба истиқлолиятрасидаро вориди ҷанги шаҳрвандӣ намуд.
Салмон С.-муҳаққиќ
|
|
Хабарҳо -
Тарбия
|
|
Дар назди инсоният дарёфти роҳу усулҳои самарабахши мубориза бар зидди терроризм - шакли манфуртарини ифротгароӣ ба миён омадааст. Мубориза алайҳи терроризм дар навъҳои гуногун сурат мегирад. Давлатҳои ҷаҳон роҳҳои зиёди мубориза бо онро пеш мегиранд, то ҳар чи зудтар аз ин падидаи манфур наҷот ёбанд. Ҳоло мубориза бар зидди терроризм дар сатҳ ва шаклҳои гуногун ба амал меояд. Яке аз шаклҳои маъмули он амалиёти мусаллаҳона мебошад. Моддаи 51-уми Оинномаи СММ, ки ба кишварҳо ҳуқуқи худмудофиа медиҳад, имконияти пиёда сохтани амалиёти мусаллаҳонаро бар зидди терроризм муҳайё менамояд. Давлатҳои муқтадир борҳо аз ин ҳолат истифода намудаанд, вале муроде ҳосил нагаштааст. Бомбаборон намудани Триполӣ, ҷанг бар муқобили Усома бини Лодан ва пайравонаш дар Афғонистон аз он шаҳодат медиҳанд. Мақсад аз истифодаи неруҳои мусаллаҳ нобуд сохтани терроризм аст. Аммо, чуноне ки таҷрибаи таърихӣ нишон медиҳад, истифодаи зӯрӣ амали самарабахш нест. Вале зӯрӣ аз рӯи зарурат истифода мегардад.
Муборизаи зидди терроризм бояд мушаххасан ва мақсаднок сурат бигирад ва манфиатҳои умумибашарӣ дар мадди аввал гузошта шаванд. Ин мубориза фақат бо нобуд сохтани ташкилоти террористие ба охир намерасад. Бояд сабабҳо ва заминаҳои мухталифи ташаккулу инкишофи ин падидаи иртиҷоӣ ҳамаҷониба дарк карда шаванд. Ва роҳу воситаҳои беҳтари мубориза дарёфт гарданд. Ба зӯрӣ тавассути зӯрӣ ҷавоб додан чандон самараи хуб намедиҳад. Сиёсати комиле зарур аст, ки манбаъҳои зӯрӣ, фишороварӣ ва маҷбуркуниро рафъ намояд. Симои ҳақиқии ифротиёнро нишон диҳад ва афкори умумро дар шикасти онҳо истифода барад. Яке аз роҳҳои босамари пешгирӣ аз терроризм ва амалҳои террористӣ бедор намудани худшиносӣ, баланд бардоштани зиракӣ ва фарҳанги сиёсии аҳли ҷомеа ба шумор меравад. Сатҳи нокифояи худшиносии миллӣ инсонро фирефтаи иҷрои амалҳои ношоиста мегардонад. Гурӯҳҳои гуногун ва давлатҳои алоҳида маҳз ҳамин нуқтаи заъфи инсонҳоро пайдо карда, онҳоро ба доми худ медароранд.
Иқбол Ҷобиров, узви фаъоли ҲХДТ дар ноҳияи Сино
|
|
|
Хабарҳо -
Тарбия
|
|
Дар замони шиддатёбии рақобатҳои геосиёсии давлатҳои абарқудрат, густариши терроризму ифротгароӣ, раванду омилҳои манфии гумроҳсозию мағзшўии ҷавонон ба воситаи шабакаҳои иҷтимоӣ ва гироиши онҳо ба ниҳоду созмонҳои гуногуни террористӣ масоили худшиносию худогоҳии миллӣ, бедории маънавӣ, зиракии сиёсӣ ва ватандўстию ватанпарастии ҷавонон дар ҷомеаи кунунии мо аҳамияти муҳиму мубрам касб кардааст.
Пешвои муаззами миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ки таблиғҳои фарҳангу забон ва арзишҳои муқаддаси миллӣ аст, ҳамеша дар мулоқоту суханрониҳои худ бо қишрҳои гуногуни ҷомеа доир ба худшиносию ифтихори миллӣ ва бедории маънавию зиракии ҷавонони тоҷик изҳори андеша менамояд.
Оре, дар замони муосир рў овардани зиёиёни миллат ва ҷавонони худогоҳи он ба фарҳангу маънавияти миллӣ, ки яке аз рукнҳои муҳиму бунёдии истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аст, онҳоро аз гумроҳию нодонӣ, фирефта шудан ва гаравидан бо ниҳоду созмонҳои террористиву ифротгароӣ эмин нигоҳ медорад.
Дар замони осебпазирию коста шудани арзишҳои динию миллӣ, паст рафтани ахлоқу одоби наврасону ҷавонон нақшу мақом ва нуфузи зиёиён ва, махсусан, устодону омўзгорон, ки ба таълиму тарбия шуғл меварзанд, бисёр бузург аст. Омўзгорони асил бояд масъулияту вазифаи худро дар боло бурдани худшиносию худогоҳӣ, ифтихори миллӣ, зиракии сиёсӣ, бедории маънавӣ ва ватандўстию ватанпарастии ҷавонону наврасони имрўза дарёбанд ва ҳамвора саъю кўшиш намоянд, ки ин қишри ояндасози ҷомеа бофарҳангу маърифатнок ба камол расад.
Наврасону ҷавонони мо агар ватандўстию зиракии сиёсӣ ва худшиносию ифтихори миллӣ дошта бошанд, онҳо ҳаргиз ба ниҳоду созмонҳои террористиву ифротгароӣ ворид намешаванд, ба миллату Ватан хиёнат намекунанд ва барои манфиатҳои бегонагон ҷони худро дар Сурияву Ироқ ва Афғонистон қурбон намекунанд. Чунончӣ, як гурўҳ ҷавонони тоҷик бо далели фирефтаю мағшўӣ шудан ба сайёҳони хориҷӣ дар ноҳияи Данғара ҳамла карданд ва онҳоро ба қатл расониданд. Ҳамчунин, собиқ афсари Кумитаи давлатии амнияти миллӣ Маҳмадалӣ Расулов ба Ватану миллат ва давлати Тоҷикистон хиёнат карда, Кумитаи давлатии амнияти миллӣ ва давлати Тоҷикистонро ба терроризм гунаҳгор кардааст, ки ин сухану гуфтори ватанфурўшу хоин М.Расулов иғвогарию дасисабозӣ ва туҳмату буҳтон аст.
Мо устодону омўзгорон ва ҳамаи зиёиёни кишвар бояд бо амалҳои созандаи худ дар мавриди ҳифзи истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, боло бурдани мақому нуфузи кишвар, дастгирию ҷонибдории ташаббусу иқдомҳои бузурги Пешвом муаззами миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва таълиму тарбияи насли ояднасози давлату миллати фарҳангсолори тоҷик саъю кўшиш намоем.
Қодирова З.Ҳ.
|
|
Хабарҳо -
Тарбия
|
|
Масъалаи терроризм ва ба ҳаракатҳои ифротӣ рӯ овардани одамон махсусан, ҷавонон дар маркази диққати роҳбари мамлакат, бахусус, аз ҷониби Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор гирифтааст. Чунин муносибат дар паёмҳои ҳамасолаи Пешвои миллат ба Маҷлиси Олӣ ба таври амиқ мавриди баррасӣ қарор дода мешавад. Дар шароити ҳозира терроризм ва амалҳои террористӣ ба ҳодиса ва раванди мудҳиштарини ҷомеаи ҷаҳонӣ табдил ёфтаанд. Терроризм ва амалҳои террористӣ батадриҷ меафзоянд. Терроризм ҳамчун ҳаракати иртиҷоӣ хосияти умумӣ пайдо намудааст ва мамлакатҳои гуногунро ба таври саросарӣ фаро гирифтааст. Аз ин ҷост, ки тамоми зуҳуроти экстремизми сиёсӣ махсусан, шакли радикалию мудҳиштарини он – терроризм ба масъалаи рӯзмараи тадқиқотӣ ва таҳдиди рақами яки ҷаҳон гардидааст.
Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки сабаби асосии гаравидани мардум, махсусан ҷавонон, ба гурӯҳҳои ифротӣ на ҷанбаи моддӣ, балки бештар ҷанбаи маънавӣ дорад. Дар ин доира паст будани маърифати динӣ ҳамчун яке аз сабабҳои асосӣ баромад мекунад. Ҷавононе, ки мубталои андешаҳои радикалӣ ва дониши рӯякии динӣ бо дарки хатои моҳияти он доранд, ки дар заминаи таассуб шакл гирифтааст. Зеро ягон дине вуҷуд надорад, ки дар он арзишҳои волои инсонӣ – сулҳу оштӣ, амният, адолат, сулҳдӯстӣ, хайрхоҳӣ ва ғайра арзишҳои ахлоқӣ вуҷуд надошта бошад ва ё дар ҷои аввал қарор нагирифта бошад. Ҷаҳони муосир бо як қатор таҳдидҳои наве рӯ ба рӯ шудааст, ки амалан мехоҳанд онро аз рӯи мансубияти мардум ба дину мазҳабҳо ва умумиятҳои миллию этникӣ ҷудо намоянд. Ба ҳамагон маълум аст, ки дин неруи бузурги созанда аст ва таблиғу ташвиқ кардани ақоиди экстремистӣ кадом оқибатҳоро метавонад ба миён оварад. Терроризм ба ягон дин алоқаи бевоситае надошта, душмани тамоми халқу миллатҳо, мазҳабу оинҳо ва душмани тамаддуни инсонӣ мебошад. Ин ҳақиқати мусаллам дар шакли хеле равшану ошкоро дар Қуръони маҷид ва Суннати пайғамбар (с) матраҳ гардида, ҳар марди мусалмонро водор кардааст, ки ҳама гуна шакли зӯрӣ ва зӯроварӣ нисбати дигар ҳамҷинсони хеш ва кинаву адоват варзиданро қатъиян манъ мекунад. Бояд қайд кард, ки ҳар як амали манфур аз майнаи манфур бармеояд. Терроризм низ маҳсули ҳамин навъи майнаи инсонист. Он як навъ таҳдидест ба инсоният ё ба ақидаи муҳаққиқи рус Болтунов М. – терроризм нафратест ва ин нафрати инсон ба инсон ва ба башарият мебошад.
Љанбаи дигар паст будани дониши ҳуқуқӣ аст. Аксар вақт ҷавонон ба чунин гурӯҳҳо шомил шуда, рафтори худро боадолатона мешуморанд ва ҳатто тасаввур карда наметавонанд, ки чунин рафтор онҳоро аз кадом ҳуқуқҳо маҳрум мекунад. Таҳлили ҳуқуқии рафтори онҳо нишон медиҳад, ки ин рафтор на адолатпарварона аст, балки ба маҳдуд кардани ҳуқуқу озодиҳои фитрии инсон равона шудааст. Барои пешгирӣ намудани гаравидани ҷавонон ба гурӯҳҳои ифротӣ фаъолиятро дар самти баланд бардоштани сатҳи маърифатнокии онҳо ҷоннок намудан лозим аст. Дар ин замина зарур аст, ки фаҳмиши моҳияти дин аз таассуб тоза карда шуда, моҳияти адолат ва адолатпарварӣ аз мавқеи қонун ва дар заминаи давлати ҳуқуқбунёд ба ҷавонон фаҳмонида шавад.
Иқбол Ҷобиров |
|
