Кафедраи назария ва амалияи забоншиносӣ

Кафедраи назария ва амалияи забоншиносӣ аз рӯзи таъсисёбиаш  (солҳои 1931 бо номи кафедраи забон ва адабиёти тоҷик) то аввали солҳои панҷоҳ бо кафедраи адабиёти тоҷик якҷоя амал мекард. Дар он як зумра устодони варзида, аз қабили Л. Бузургзода, Б. Ҳоҷизода, А.Н. Болдирев, А. Мирзоев, Н. Маъсумӣ, М. Исматуллоев ва дигарон пайваста ба таълиму тадрис ва таҳқиқи масоили  забону адабиёти тоҷик машғул буданд. Дар ибтидои солҳои чил сафи забоншиносони кафедра, ки  чанде аз онҳо ба дифои ватан хестанд, аз ҳисоби дастпарварони Донишгоҳи Ленинград  пурра гардид, ки В. С. Расторгуева  ва А. З. Резенфельд аз ҷумлаи онҳо буданд.

Соли 1948 кафедраи  забони тоҷикӣ  мустақил  шуда, сарварии онро узви пайвастаи АУ Тоҷикистон Б. Ниёзмуҳаммадов  ба уҳда гирифт. Ҳамин тарв, устодон Исматуллоев М., Носирҷон М., Қурбонов П., ва шурӯъ аз солҳои аввали истиқлолият то соли 2008 Исмоилов Ш., солҳои 2008-2010 Хоркашев С. (ҳоло Раҳматуллозода С.), солҳои 2010-2012 Исмоилов Ш., аз октиябр то апрели 2012 Маҳмудов М. (ҳамзамон, аз оғози мудирияти дотсент Маҳмудов М. Кафедраи забони тоҷикии байнифакултавӣ бо кафедраи забони тоҷикӣ муттаҳид карда шуд), аз апрели 2012 то апрели 2015 Хоркашев С. (ҳоло Раҳматуллозода С.), аз апрел то июли 2015 Тӯраев Б. ва аз июли соли 2015 то ҳол номзади илмҳои филологӣ, дотсент Мирбобоев А. мудирии кафедраро ба уҳда доранд. Ҳамзамон бо мудирияти дотсент Мирбобоев А., аз 3.07.2015 бо қарори Шӯрои олимони донишгоҳ таҳти №6/8.3 аз ҳисоби фанҳои кафедраи «забони тоҷикӣ» (тахассусӣ) кафедраи «забони тоҷикӣ»-и умумидонишгоҳӣ таъсис дода шуд ва дар санаи 01.09.2015 бо фармоиши ректори донишгоҳ таҳти №404-ОД бо мақсади мувофиқ намудани унвони кафедра бо самти фаъолияти равияҳо (тахассусҳо)-и он аз «забони тоҷикӣ» ба «назария ва амалияи забоншиносӣ» табдили ном кард.

Ҳоло дар кафедра докторҳои илмҳои филологӣ, профессорон – Раҳматуллозода С., Маҳмадҷонов О., номзадҳои илмҳои филологӣ Гадоев Н., Хидиров Р., Алиев О., Саидолим Комил, Cулаймонов И., Холназаров Р., Раҳмонов Б.; муаллимони калон Муминова С., Раҷабов А., Сатторов Н., ассистентон Гулнораи Наим, Шарифзода Ш., Юсупов Ш., Исмоилов Б. машғули таълиму тадрис ва таҳқиқ мебошанд. Дар назди кафедра ҳамчунин як гурӯҳ магистрантон, ва докторантону унвонҷӯён ба таҳсили илм ва таҳқиқ машғуланд. Ҳоло сарварии кафедраро номзади илмҳои филологӣ, дотсент  Мирбобоев А. ба зимма дорад.

Дар кафедра фанҳои забони адабии ҳозираи тоҷик, муқаддимаи забоншиносӣ, луғатшиносӣ, фонетика, морфология, синтаксис, услубшиносӣ, шевашиносӣ, луғатнигорӣ, матни классикӣ, таърихи забони тоҷикӣ, таърихи забони адабии тоҷик, забони адабии муосири ӯзбекӣ, таърихи забони узбекӣ, таърихи хат, хаттотӣ, амалияи нутқи шифоҳӣ ва хаттии забони форсӣ, амалияи нутқи шифоҳӣ ва хаттии забони арабӣ, грамматики забони арабӣ, навъҳои хатти арабӣ, таҳлили матнҳои классикӣ, асосҳои забоншиносии эронӣ, асосҳои забоншиносии туркӣ, забоншиносии ҷуғрофӣ, типологияи муқоисавии забонҳои эронӣ, типологияи муқоисавии забонҳои эронӣ ва сомӣ, назария ва амалияи тарҷума, таърихи афкори забоншиносии тоҷик, назарияи калимасозӣ, проблемаҳои муосири забоншиносӣ, асосҳои забоншиносии муқоисавӣ-таърихӣ, асосҳои забоншиносии типологӣ ва ғайра тадрис мешаванд. Ҳамчунин дар назди кафедра семинари илмӣ ва маҳфили тахассусии «Забоншиноси ҷавон» ва «Хушнависӣ» амал мекунад, ки дар такмил додани маҳорати забоншиносии донишҷӯён саҳмгузор мебошанд. Устодони кафедра узвияти чандин шӯроҳои диссертатсионии назди донишгоҳҳо ва ниҳодҳои илмии ҷумҳуриро бар уҳда доранд.

Кафедра аз рӯйи равияи «Забон дар масири замон» бо масъалаҳои (проблемаҳои) 1. Инкишофи шеваҳои забони тоҷикӣ дар шароити муосир; 2. Ташаккул ва таҳаввули таърихии забони тоҷикӣ; 3. Забон ва сабки осори шифоҳии мардумони эронитабори минтақаи Ҳиндукуши шарқӣ амал мекунад.

Ҳайати устодони кафедраи  назария ва амалияи забоншиносӣ